Sprzedaż firmy jest skomplikowanym procesem, wymagającym starannego, przemyślanego przygotowania, zachowania odpowiedniej formy oraz strategicznego planowania. Przygotowanie firmy do sprzedaży jest czasochłonne, może wymagać dokonania zmian organizacyjnych oraz formalno-prawnych. Im lepiej firma będzie do sprzedaży przygotowana, tym lepszy będzie efekt końcowy.
Przygotowanie firmy do sprzedaży wymaga realizacji szeregu czynności, w tym takich o kluczowym znaczeniu dla powodzenia całego przedsięwzięcia. Przede wszystkim należy opracować plan strategiczny, dokonać w kilku obszarach optymalizacji działalności firmy, uporządkować sprawy pracownicze, przeprowadzić wycenę firmy. Kluczowe kroki w przygotowaniu firmy do sprzedaży, to:
1. Przygotowanie strategii sprzedaży firmy
Podczas podejmowania decyzji o ewentualnej sprzedaży firmy warto zastanowić się i przeanalizować, dlaczego myślimy o sprzedaży firmy, czy wskaźniki firmy oraz warunki rynku są na tyle dobre, aby myśleć o sprzedaży, jakie są możliwe do realizacji scenariusze sprzedaży?
Właściwe przygotowanie firmy do sprzedaży powinniśmy zacząć o poznania odpowiedzi na tak postawione pytania, co pozwoli na właściwe opracowanie strategii sprzedaży.
Plan strategiczny ma bowiem na celu zdefiniowanie obszarów, które mogą wpływać negatywnie na wycenę firmy oraz tych, które niosą w sobie potencjał wzrostu.
W strategii warto również uwzględnić przeprowadzenie audytu operacyjnego, który umożliwi zidentyfikowanie słabych storn firmy.
Rozpoczęcie przygotowań do sprzedaży firmy i prac nad planem strategicznym powinno nastąpić odpowiednio wcześnie, nawet na kilkanaście miesięcy przed uruchomieniem samego procesu sprzedaży firmy.
2. Optymalizacja firmy w obszarze finansowo – księgowym
W obszarze finansowo – księgowym firmy do działań optymalizacyjnych należy zaliczyć głównie identyfikację mogących wystąpić ryzyk w bilansie firmy, jak również w rachunku zysków i strat. Należy przygotować dokładne sprawozdania finansowe, które pokażą realny stan kondycji finansowej firmy.
Do działań optymalizacyjnych w tym zakresie możemy zaliczyć m.in. identyfikację zobowiązań należności nieściągalnych, rotacji należności, czy stan zapasów. Do optymalizacji w obszarze bilansu możemy również zaliczyć wyodrębnienie majątku nieoperacyjnego oraz majątku i zobowiązań właścicieli firmy, które mogą funkcjonować w firmie.
3. Wzrost zysków w firmie
Optymalizację działalności firmy pod kątem maksymalizacji przychodów oraz zysków możemy dokonać poprzez analizę klientów oraz ich dywersyfikację, a także poprzez poszukanie możliwości poprawienia wydajności w firmie, zwiększenia wielkości sprzedaży, czy podniesienie wysokości marży. Zróżnicowana baza klientów, a co za tym idzie, wiele źródeł dochodu, mają wpływ na zwiększenie wartości firmy. Solidny, a zarazem różnorodny portfel klientów jest najlepszym świadectwem o ugruntowanej wartości firmy, mającej również duży potencjał rozwoju. Warto więc skupić uwagę nie tylko na poszerzeniu rynku zbytu, ale również na zbudowaniu długotrwałych relacji z głównymi klientami.
Przyszli potencjalni inwestorzy będą zainteresowani potencjałem strumieni przychodów, poddadzą analizie możliwe do uzyskania przychody w przyszłości. Warto wiedzieć, iż najlepiej sprzedają się firmy, których wzrost sprzedaży rok do roku osiąga wielkość przynajmniej 20 procent.
4. Dokumenty firmy oraz umowy
W procesie przygotowania firmy do sprzedaży bardzo ważną kwestią jest uporządkowanie spraw właścicielskich w firmie. Należy oddzielić majątek firmy od majątku właściciela, ważne jest również rozdzielenie pozycji właściciela od managera, osoby zarządzającej.
W ramach prowadzonych przygotowań firmy do sprzedaży należy pamiętać również o dokonaniu przeglądu dokumentów, np. uchwał organów spółki. Należy upewnić się, czy zostały one podjęte zgodnie z przepisami, czy nie ma na przykład podstawy do ich uchylenia.
Należy również dokonać przeglądu umów biznesowych pod kątem ich poprawności oraz kompletności. Należy także sprawdzić, czy wszystkie kluczowe dokumenty są ważne, takie na przykład licencje, zastrzeżenia znaków towarowych, zezwolenia, ubezpieczenia, itp. Upewnić należy się również, czy deklaracje podatkowe został sporządzone poprawne. Rozliczenia podatkowe, to wrażliwy punkt, na który inwestorzy zwracają szczególną uwagę.
Dokumentacyjny przegląd firmy powinien objąć również analizę spraw pracowniczych. Oprócz spraw formalnych, przegląd powinien objąć relacje poziomu wynagrodzeń na poszczególnych rodzajach stanowisk do zakresu obowiązków oraz kompetencji pracowników.
5. Wycena sprzedawanej firmy
Wycena firmy przed jej sprzedażą należy do jednej z najważniejszych czynności w całym procesie przygotowawczym. Przy tym należy rozważyć przeprowadzenie wyceny zewnętrznemu, wyspecjalizowanemu podmiotowi, który przeprowadzi proces wyceny w oparciu o takie parametry firmy, jak aktywa, przychody, zyski oraz co bardzo ważne dla inwestorów przewidywane przyszłe, potencjalne zyski.
Zewnętrzna ocena specjalisty będzie stanowić obiektywną informację o wartości firmy, co dodatkowo uwiarygodni firmę w ocenie przyszłego inwestora.
Profesjonalne przeprowadzenie wyceny firmy wymaga analizy kluczowych czynników, takich jak:
- Aktywa i pasywa. Niezbędne do zbadanie w kontekście przyszłych przepływów pieniężnych
- Historia finansowa, stabilność finansów, zdolność do generowania zysków.
- Pozycja rynkowa. Udział firmy w rynku ma duży wpływ na wartość firmy.
- Perspektywa wzrostu dochodów. Potencjał firmy jest kluczowym elementem dla inwestorów.
- Ryzyka biznesowe. Należy dokładnie ocenić zagrożenia dla firmy oraz ryzyka, jakie napotyka bądź ewentualnie napotka firma.
Przeprowadzona wycena powinna uwzględniać obecną pozycję firmy na rynku oraz potencjalne możliwości jej rozwoju i występujące ryzyka.
Wyceny firmy dokonuje się jedną z trzech kategorii wycen: majątkową, dochodową lub porównawcza. Funkcjonuje również metoda mieszana, zawierająca różne elementy z poszczególnych trzech głównych kategorii.
Kiedy jest dobry czas na sprzedaż firmy?
Specjaliści, eksperci z branży stoją na stanowisku, aby decyzję o sprzedaży firmy podejmować z rocznym lub nawet dwuletnim wyprzedzeniem. Taki okres przygotowawczy stwarza możliwość uporządkowania spraw formalno-prawnych w firmie, uregulowanie spraw pracowniczych, daje czas na poprawienie sprzedaży oraz wyników finansowych, zweryfikowanie bazy klientów, poprawienie kondycji firmy.
Jednym słowem, najlepszy czas na sprzedaż firmy jest wówczas, gdy firma ma ustabilizowaną pozycje na rynku, jest w dobrej kondycji finansowej i ma potencjał wzrostu.
